Từ tháng 10 đến tháng 12, TPHCM và các tỉnh phía Nam bắt đầu bước vào những ngày đẹp nhất trong năm. Mặc dù vậy, sự chênh lệch nhiệt độ ban ngày và ban đêm tạo điều kiện cho virus, vi khuẩn, vi sinh trùng gây bệnh phát triển.

Mùa cuối năm là thời điểm giao mùa, thời tiết thay đổi thất thường, nắng mưa xen kẽ, nhiệt độ chênh lệch lớn giữa ngày và đêm. Điều kiện thời tiết này tạo điều kiện thuận lợi cho các loại vi khuẩn, virus gây bệnh phát triển mạnh và lây lan nhanh chóng.

Một số bệnh thường gặp ở giai đoạn có thể kể đến là cảm cúm, viêm đường hô hấp (viêm mũi dị ứng, viêm họng…), các bệnh về da (viêm da, dị ứng da)...

Sau đây, PITO gợi ý 6 cách giúp dân văn phòng tăng đề kháng, phòng ngừa một số bệnh thời điểm cuối năm.

Tại sao dễ bệnh mùa cuối năm?

Mùa cuối năm không chỉ là thời điểm mọi người bận rộn với công việc, học tập và những kế hoạch sum họp gia đình. Đây cũng là giai đoạn cơ thể dễ suy yếu và mắc bệnh do thời tiết chuyển mùa, lịch trình thay đổi và áp lực từ công việc cũng như các hoạt động xã hội.

Thay đổi thời tiết

Thay đổi thời tiết khiến đề kháng suy giảm hơn những thời điểm còn lại trong năm, đặc biệt là ở người cao tuổi và trẻ em.

Trong một nghiên cứu năm 2022 được công bố trên Tạp chí Dị ứng và Miễn dịch lâm sàng, việc giảm nhiệt độ bên trong mũi chỉ 9 độ F (5 độ C) sẽ tiêu diệt gần 50% trong số hàng tỷ tế bào chống vi khuẩn và virus trong lỗ mũi.

Phó giáo sư Benjamin Bleier, Trường Y Harvard, tác giả nghiên cứu cho biết: "Không khí lạnh khiến bạn giảm khả năng miễn dịch, từ đó liên quan đến việc tăng nguy cơ nhiễm virus gây bệnh”.

Ngoài ra, hít không khí lạnh dẫn đến hẹp mạch máu. Điều này khiến các tế bào bạch cầu khó tiếp cận niêm mạc hơn, dẫn đến, cơ thể gặp khó khăn trong việc chống lại virus.

Tác nhân gây bệnh phát triển mùa lạnh

Một nghiên cứu của các nhà khoa học từ Đại học Tokyo đã báo cáo rằng virus rhino (hay gặp vào mùa đông xuân), nguyên nhân phổ biến nhất gây ra các bệnh nhiễm trùng đường hô hấp trên, phát triển tốt hơn ở nhiệt độ thấp trong khoang mũi.

Đây là lý do nhiều người thường mắc cảm cúm, cúm mùa vào khoảng thời gian cuối năm. 

Tăng tiếp xúc với những người xung quanh

Cuối năm là khoảng thời gian mọi người tăng cường tham gia các buổi gặp mặt, tiệc tùng. Việc gặp gỡ nhiều người cũng khiến virus dễ lây lan hơn. 

Trong môi trường đông người, đặc biệt kín gió, không khí khó lưu thông, bạn rất dễ hít phải không khí có chứa virus hoặc chạm vào bề mặt có vi khuẩn dẫn đến mắc bệnh. 

Làm sao để bảo vệ sức khỏe mùa cuối năm

Để hạn chế mắc bệnh mùa cuối năm, mọi người có thể tăng cường miễn dịch bằng cách kết hợp dinh dưỡng, vận động và tiêm ngừa.

1. Tăng cường vận động

Theo Eat This Not That, nhiều nghiên cứu từ trước đến nay đã nhấn mạnh tầm quan trọng của việc hoạt động thể chất. Tập thể dục thường xuyên giúp cải thiện lưu thông, cho phép cơ thể vận chuyển hiệu quả hơn các tế bào bạch cầu và các tế bào chống nhiễm trùng khác đi khắp cơ thể. Ngoài ra, vận động cùng giúp giải tỏa tinh thần, hạn chế khả năng mắc bệnh.

Theo khuyến nghị của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), mọi người nên vận động ít nhất 30 phút/ngày, ít nhất 5 ngày/tuần để duy trì lối sống lành mạnh, giảm nguy cơ bệnh tật.

2. Ăn uống đủ chất, khoa học

Theo các nghiên cứu, trung bình một người trưởng thành cần nạp khoảng 2000 calories/ngày để đảm bảo năng lượng vận động. Tùy nhu cầu và thể trạng, bạn có thể chia bữa ăn thành 3 bữa chính (sáng, trưa và tối) hoặc chia nhỏ hơn, thêm bữa phụ. 

Nguyên liệu cho các bữa nên là những thực phẩm tốt, tự chế biến và dễ tiêu hóa. Điều này không chỉ giúp bạn tăng cường đề kháng mà còn hạn chế khả năng mắc các bệnh đường tiêu hóa mùa cuối năm.

Ngoài ra, bạn cũng có thể uống thêm nước chanh, trà gừng, mật ong… Chanh chứa nhiều vitamin C giúp tăng cường hệ thống miễn dịch. Gừng có đặc tính chống viêm giúp làm dịu cơn đau họng. Trà xanh chứa chất chống oxy hóa, bảo vệ tế bào khỏi sự tổn thương. Ngoài ra, mật ong có đặc tính kháng khuẩn giúp chống lại nhiễm trùng.

3. Ngủ đủ giấc

Ngủ đủ giấc đóng vai trò quan trọng trong việc tăng cường sức đề kháng và bảo vệ cơ thể khỏi nguy cơ mắc bệnh. Giấc ngủ không chỉ giúp cơ thể được nghỉ ngơi mà còn là thời gian để hệ miễn dịch hoạt động hiệu quả hơn.

Giấc ngủ vì thế cũng giúp ngăn ngừa cảm cúm, giảm nguy cơ viêm nhiễm và hồi phục sau bệnh. Đối với người trưởng thành (từ 18-60 tuổi) được khuyến nghị nên ngủ đủ từ 7-9 giờ mỗi đêm để đảm bảo sức khỏe tốt.

4. Uống đủ nước

Uống đủ nước giúp duy trì hoạt động trao đổi chất của cơ thể, thải độc tố, cân bằng nhiệt độ cơ thể…, từ đó giảm khả năng mắc bệnh. Cung cấp đủ nước kết hợp với chế độ ăn uống lành mạnh, nghỉ ngơi đầy đủ, và tập thể dục thường xuyên sẽ mang lại hiệu quả tối ưu cho việc tăng cường đề kháng chống lại bệnh tật.

Theo khuyến nghị của WHO, người trưởng thành nên uống 2-2,5 lít nước mỗi ngày để đảm bảo duy trì tốt sức khỏe. Tùy vào tuổi, giới tính, cân nặng, mức độ hoạt động và điều kiện môi trường, lượng nước cần thiết có thể thay đổi. 

Bên cạnh đó, mọi người có thể bù nước thông qua thực phẩm như trái cây, rau củ và các món ăn chứa nước.

5. Tiêm phòng cúm 

Thời tiết cuối năm thay đổi thất thường tạo điều kiện cho nhiều virus gây bệnh dễ dàng lây lan, thường gặp nhất trong số đó là cảm cúm. 

Thông thường, bệnh diễn biến nhẹ và hồi phục trong vòng 2-7 ngày. Tuy nhiên, ở nhóm người nguy cơ cao như trẻ em dưới 6 tháng tuổi, phụ nữ mang thai, người mắc bệnh nền, người già ngoài 60 tuổi, bệnh có thể tiến triển nặng, gây biến chứng, thậm chí tử vong.

Để ngăn ngừa cảm cúm, Bộ Y tế khuyến khích mọi người nên tiêm chủng vaccine này định kỳ mỗi năm 1 lần để bảo vệ sức khỏe, phòng tránh nguy mắc bệnh này.

6. Không tẩy da chết quá mức

Bên cạnh đó, theo trả lời của ThS.BS Lê Minh Châu, khoa Da liễu - Thẩm mỹ da, Bệnh viện Đại học Y Dược TP.HCM trên Tạp chí Tri thức Znews, vào thời điểm giao mùa, nhiều người cũng thường gặp phải các bệnh lý về da như khô da, da dễ bị kích ứng, dị ứng. Ngoài ra, những bệnh lý có liên quan tới hàng rào bảo vệ da như vảy nến, viêm da cơ địa, chàm cũng dễ bùng phát trong dịp này.

Vào giai đoạn giao mùa, thời tiết TPHCM mưa nắng thất thường. Dù không gây ra tình trạng da khô, thiếu ẩm như ở các tỉnh miền Bắc, khí hậu TPHCM thời điểm này cũng rất dễ khiến làn da trở nên nhạy cảm. 

Do đó, mọi người lưu ý không nên dùng chất tẩy rửa quá mạnh và tẩy da chết quá mức. Điều này có thể vô tình khiến làn da mất đi độ ẩm vốn có, gây ra cảm giác căng tức, khó chịu, dễ tiếp xúc với bụi bẩn dẫn đến lên mụn.